Η διακίνηση πολιτικών ιδεών είναι ελεύθερη – η αυθαιρεσία όχι
Tην Τρίτη 5 Μαρτίου 2024, αθωώθηκαν από το Τριμελές Εφετείο Πλημμελημάτων Θεσσαλονίκης πέντε πολίτες που είχαν συλληφθεί στις 14 Νοέμβρη 2020 και κατηγορούνταν για «Διέγερση σε ανυπακοή από κοινού» (αρ. 183 ΠΚ). Η διέγερση συνίστατο στην πρόσκληση που απηύθυναν οι κατηγορούμενοι μέσω προκηρύξεων σε διερχόμενους πολίτες να συμμετάσχουν στη διαδήλωση για την επέτειο της εξέγερσης του Πολυτεχνείου στις 17 Νοεμβρίου 2020. Τούτο, σύμφωνα με το κατηγορητήριο, συνιστούσε προτροπή για παραβίαση της Κοινής Υπουργικής Απόφασης (ΚΥΑ) που είχε εκδοθεί στις 6 Νοεμβρίου 2020 προβλέποντας μέτρα για την προστασία της δημόσιας υγείας από τη νόσο Covid-19.
Η νομική ιδιαιτερότητα της συγκριμένης υπόθεσης είναι αξιοσημείωτη: τα πραγματικά περιστατικά που περιγράφονταν στο κατηγορητήριο δεν στοιχειοθετούσαν το αποδιδόμενο αδίκημα. Η εν λόγω ΚΥΑ όχι απλώς δεν απαγόρευε αλλά εξαιρούσε ρητά τις δημόσιες υπαίθριες συναθροίσεις από το ρυθμιστικό της πεδίο. Εξάλλου, η εξουσιοδότηση προς έκδοση της συγκεκριμένης ΚΥΑ που δόθηκε με το άρθρο 68 της από 20/03/2020 Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου χορηγούσε στους/ις Υπουργούς την αρμοδιότητα να θεσπίσουν περιορισμούς στην άσκηση συγκεκριμένων δικαιωμάτων, όχι όμως και στις δημόσιες υπαίθριες συναθροίσεις.
Παρότι όμως δεν υπήρχε νομικό έρεισμα, οι πέντε πολίτες συνελήφθησαν από αστυνομικούς της ομάδας ΔΙΑΣ, η δε Εισαγγελέας Ποινικής Δίωξης κ. Καλούδα Αντωνάτου παρήγγειλε τον σχηματισμό δικογραφίας σε βάρος τους. Οι πολίτες μετήχθησαν στη Γενική Αστυνομική Διεύθυνση Θεσσαλονίκης με περιπολικό εντός του οποίου ήταν πέντε άτομα κατά παράβαση των τότε ισχυόντων υγειονομικών μέτρων. Εκεί, οι τέσσερις κατηγορούμενοι (πλην του ενός δικηγόρου) υπέστησαν εξευτελιστική μεταχείριση κατά παράβαση του άρθρου 3 της ΕΣΔΑ καθώς υποχρεώθηκαν να βγάλουν όλα τα ρούχα τους με το πρόσχημα σωματικού ελέγχου για απόκρυψη ναρκωτικών ουσιών (!). Κατόπιν, οδηγήθηκαν στα κρατητήρια οι μεν άνδρες συνωστισμένοι μαζί με άλλους έξι κρατούμενους/ες χωρίς να τους χορηγηθούν αντισηπτικά ή άλλα μέσα προστασίας, οι δε γυναίκες σε ένα βρώμικo χώρο, και όλα αυτά στο όνομα της προστασίας της δημόσιας υγείας.
Η αθώωση των κατηγορουμένων, με αυτά τα δεδομένα, ήταν αυτονόητη. Η Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου συνέβαλλε σε αυτήν την εξέλιξη με τη μαρτυρική κατάθεση του Προέδρου της και Επίκουρου Καθηγητή Νομικής ΑΠΘ Ανδρέα Τάκη. Χαιρετίζει όμως, ιδίως, την απόφαση του δικαστηρίου να διατάξει, κατόπιν πρότασης της Εισαγγελέως της έδρας, τη διαβίβαση της δικογραφίας αρμοδίως ώστε να διερευνηθεί η τέλεση αξιόποινων πράξεων σε βάρος των κατηγορουμένων. Τούτη η εξέλιξη αποτελεί ένα δικαιοκρατικό κρατούμενο, που δείχνει τον δρόμο σε κάθε παρόμοια υπόθεση αυθαιρεσίας εκ μέρους των κρατικών οργάνων. Η αυστηρότητα στην παραβίαση της αρχής της νομιμότητας, ιδίως όταν αυτή γίνεται εκ μέρους των αστυνομικών ή (και) των εισαγγελικών αρχών, αποτελεί αναγκαίο όρο για την ακώλυτη απόλαυση και άσκηση των θεμελιωδών δικαιωμάτων όλων μας.
Η Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου θα εξακολουθήσει να παρακολουθεί την εξέλιξη της υπόθεσης και να παρεμβαίνει σε παρόμοιες υποθέσεις με γνώμονα τον σεβασμό των δικαιοκρατικών εγγυήσεων.
Φωτογραφία: CNN Greece / ΙΝΤΙΜΕ
