គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត (គ.ជ.ប) បានដាក់សំណើទូលថ្វាយសុំគ្រឿង ឥស្សរិយយស សម្រាប់ថ្នាក់ដឹកនាំ និងមន្ត្រីរាជការក្រោមឱវាទ ពីព្រះមហាក្សត្រ និងរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ដើម្បីលើកទឹកចិត្ត និងជំរុញប្រសិទ្ធភាពការងារក្នុងស្ថាប័ន។
ក្នុងសេចក្ដីប្រកាសលទ្ធផលនៃកិច្ចប្រជុំរបស់ គ.ជ.ប កាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ បានឱ្យដឹងថា លោក ប្រាជ្ញ ចន្ទ ប្រធាន គ.ជ.ប បានពិនិត្យ និងសម្រេចលើការស្នើសុំគ្រឿង ឥស្សរិយយសសម្រាប់ថ្នាក់ដឹកនាំ និងអ្នករាជការរបស់ គ.ជ.ប ចំនួន១៩១គ្រឿង ស្មើនឹង១៩១រូប សម្រាប់ឆ្នាំ២០២៣។
សេចក្ដីប្រកាសបញ្ជាក់ថា គ.ជ.ប បានដាក់លិខិតទូលថ្វាយព្រះមហាក្សត្រ ដើម្បីទ្រង់ព្រះរាជាអនុញ្ញាតផ្តល់នូវគ្រឿងឥស្សរិយយស តាមលំដាប់សម្រាប់ថ្នាក់ដឹកនាំ និងអ្នករាជការរបស់ គ.ជ.ប សរុបចំនួន ៨៥រូប សម្រាប់ឆ្នាំ២០២៣។
ចំពោះសំណើសុំទៅរាជរដ្ឋាភិបាលនូវគ្រឿងឥស្សរិយយស តាមលំដាប់សម្រាប់ថ្នាក់ដឹកនាំ និងអ្នករាជការរបស់ គ.ជ.ប គឺសរុបមានចំនួន ១០៦រូប សម្រាប់ឆ្នាំ២០២៣។
អ្នកនាំពាក្យ គ.ជ.ប លោក ហង្ស ពុទ្ធា ប្រាប់កាសែតខ្មែរថាមស៍ កាលពីម្សិលមិញថា ចំពោះមន្ត្រីដែលត្រូវទទួលបានគ្រឿងឥស្សរិយយស ពីព្រះមហាក្សត្រ និងរដ្ឋាភិបាល គឺអាស្រ័យទៅលើឆ្នាំបម្រើការងារ និងស្នាដៃរបស់មន្ត្រីនីមួយៗ។
លោកបន្ថែមថា ចំពោះគ្រឿងឥស្សរិយយសនេះ មិនមែនសម្រាប់តែមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ ឬមានតំណែងធំៗនៅក្នុងស្ថាប័ន ដែលត្រូវតែទទួលបាននោះទេ ប៉ុន្តែសម្រាប់មន្ត្រីឆ្នើម ដែលប្រឹងប្រែងធ្វើការងារ អភិវឌ្ឍសមត្ថភាពជាប្រចាំ និងមានសមិទ្ធផលការងារល្អប្រចាំឆ្នាំនីមួយៗផងដែរ។
លោកថា សម្រាប់មេដាយជាគ្រឿងឥស្សរិយយស ត្រូវធ្វើឡើងជាបន្តបន្ទាប់ទៅតាមឆ្នាំដែលបានកំណត់ដោយអនុក្រឹត្យរបស់រដ្ឋាភិបាល។
លោក ហង្ស ពុទ្ធា ថ្លែងថា ចំពោះការផ្ដល់គ្រឿងឥស្សរិយយស បើតាមនីតិវិធី ធ្វើឡើតទៅតាមជំហាននីមួយៗដែលសមីខ្លួនអនុវត្តការងារបានគ្រប់ឆ្នាំ ដើម្បីគណៈកម្មការវាយតម្លៃផ្ដល់គ្រឿងឥស្សរិយយសនេះ។
អ្នកនាំពាក្យ គ.ជ.ប និយាយថា ក្នុងរយៈពេលពីរឆ្នាំ មន្ត្រីត្រូវទទួលបានគ្រឿងឥស្សរិយយសចំនួនម្ដង ប្រសិនបើគណៈកម្មការវាយតម្លៃឃើញថា មន្ត្រីទាំងនោះ ប្រឹងប្រែងធ្វើការងារ មាន
ទំនួលខុសត្រូវខ្ពស់លើការងារ និងរាល់ការងារ គឺមានគុណភាព និងប្រសិទ្ធភាព ។
លោកបន្ថែមថា សម្រាប់គ្រឿងឥស្សរិយយស
ដែលដាក់ស្នើសុំនេះ គឺមានចំនួន១៦ប្រភេទ ប៉ុន្តែមិនអាចបញ្ជាក់ពីឈ្មោះ និងអត្ថន័យបាននោះទេ ព្រោះភាគច្រើនជាពាក្យបច្ចេកទេស
(បាលី, សំស្ក្រឹត, រាជសព្ទ) មានតែអ្នកជំនាញនៅ ព្រះបរមរាជវាំង ប៉ុណ្ណោះ ដែលអាចប្រាប់បាន។
លោកបន្តថា បើតាមដឹង ក្នុងចំណោមគ្រឿងឥស្សរិយយស ទាំង១៦ប្រភេទ ចំពោះគ្រឿងឥស្សរិយយស ដែលខ្ពស់ជាងគេ គឺមានឈ្មោះថា «ជាតូបការ»។
លោក ហង្ស ពុទ្ធា ថ្លែងថា ចំពោះការវាយតម្លៃមន្ត្រី ដែលត្រូវទទួលបានគ្រឿងឥស្សរិយយសនេះ ធ្វើឡើងដោយគិតជាភាគរយ ហើយឆ្លងកាត់គណនា ដោយក្នុងឆ្នាំនីមួយៗច្បាប់អនុញ្ញាតផ្ដល់សម្រាប់មន្ត្រីត្រឹមតែ៣០ភាគរយប៉ុណ្ណោះ ក្នុងចំណោមមន្ត្រី ដែលត្រូវថ្វាយទូលព្រះមហាក្សត្រ និងរដ្ឋាភិបាល ដើម្បីទ្រង់អនុញ្ញាតផ្ដល់សម្រាប់មន្ត្រីក្នុងស្ថាប័ន។
អ្នកនាំពាក្យខាងលើបញ្ជាក់ថា៖ «ការស្នើសុំគ្រឿងឥស្សរិយយសនេះ គឺជាការលើកទឹកចិត្តផ្នែកស្នារតីយ៉ាងសំខាន់ បើតាមបទពិសោធរបស់ពិភពលោក ការផ្ដល់មេដាយជូនបុគ្គលិកក្នុងវិស័យសាធារណៈ ឬវិស័យឯកជន ដើម្បីលើកទឹកចិត្តដល់ធនធានមនុស្សនៃស្ថាប័ននីមួយៗកាន់តែមានប្រសិទ្ធភាពក្នុងការអនុវត្តការងាររបស់ខ្លួន ព្រោះបញ្ហាផ្ដើមចេញពីទឹកចិត្ត បើទឹកចិត្តល្អ ជ្រះថ្លា រីករាយក្នុងការងារ នោះលទ្ធផលការងារ នឹងទទួលបានមកវិញនូវលទ្ធផលខ្ពស់ និងផ្ដល់ភាពជោគជ័យជូនស្ថាប័ន»។
គួររម្លឹកថា គ្រឿងឥស្សរិយយស ត្រូវបានបង្កើតឡើងសារជាថ្មីដោយរដ្ឋាភិបាលនៅក្នុងអាណត្តិទី១ តាមព្រះរាជក្រឹត្យចុះថ្ងៃទី៥ ខែតុលា ឆ្នាំ១៩៩៥ ដើម្បីទទួលស្គាល់នូវគុណបំណាច់ និងស្នាដៃមន្ត្រីរាជការស៊ីវិល យោធិន នគរបាលជាតិ ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ និងសហគមន៍អន្តរជាតិ៕